Απαγόρευση ή αποδοχή των πολεμικών παιχνιδιών?

                                   Frederic Kochman Παιδοψυχολόγος

                                                    Συνέντευξη στην Elisa Deliege

                                          Δημοσίσευση στο γαλλικό site Graine de curieux.fr

 

Ποιον ορισμό και ποιον ρόλο δίνετε γενικά στο παιχνίδι?

Το παιχνίδι έχει μια λειτουργία απελευθερωτική. Επιτρέπει να εξωτερικευθούν τα πράγματα που έχουν σημαδέψει ή τραυματίσει το παιδί και έτσι, αποβάλλονται οι αγωνίες και τα στρες που έχουν συσσωρευτεί. Το παιχνίδι είναι επίσης ένα εξαιρετικό εργαλείο ανάπτυξης και πρόσβασης στην έννοια “παριστάνω”. Όπως το μικρό κορίτσι κάνει πως μαγειρεύει, το αγόρι κάνει πως πολεμάει, δηλαδή  επιτίθεται και αμύνεται. Ο μηχανισμός αυτός, που ονομάζουμε “συμβολικό παιχνίδι”, είναι απόλυτα αναγκαίος στην ψυχική ανάπτυξη και στην κοινωνική προσαρμογή ενός παιδιού.

 Ποια πρέπει να είναι η αντίδραση όταν ένα παιδί ζητά να αγοράσει ένα πλαστικό όπλο για να κάνει “πόλεμο”? 

Πρέπει να ξεχωρίσουμε κάθε περίπτωση, αλλά γενικά, πρέπει να αποδραματοποιήσουμε τα πράγματα. Όλα τα αγόρια του κόσμου έπαιξαν τους καουμπόης με τα πιστόλια τους και δεν τα έβλαψε ποτέ. Το ότι ένα παιδί χρησιμοποιεί ένα συμβολικό παιχνίδι και ανακαλύπτει τον τρόπο να κάνει συμμορίες και επιθέσεις-μαθαίνοντας να διαχειρίζεται μέσω του παιχνιδιού - είναι παραδόξως εντελώς φυσιολογικό και υγιές. Με το να ζητάει ένα πιστόλι δεν σημαίνει ότι θα γίνει δολοφόνος, αλλά αντίθετα παίζει με φυσιολογικά παιχνίδια ανάλογα με την ηλικία του. Επίσης, όταν παριστάνει τον κακό, είναι ένας τρόπος να εξωτερικεύει, να αναπτύσσει τις ικανότητες συμπάθειας και συμπόνιας, ερχόμενος στην θέση του άλλου. Πράγμα  πολύ σημαντικό στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Το παιδί ξεχωρίζει το παιχνίδι από την πραγματικότητα. Πρέπει να εμπιστευτούμε τις πνευματικές του ικανότητες. Πράγμα που δεν συμβαίνει πάντα με τους νέους που παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια των οποίων η εικόνα στην οθόνη έχει τέτοιον ρεαλισμό που μοιάζει με αληθινό. Αυτό το είδος παιχνιδιών λειτουργεί τελείως διαφορετικά στον εγκέφαλο.

 Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια βίας και πολέμου είναι “βλαβερά”?

Δεν πρέπει να εξορκίζουμε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια σαν αιτία του Κακού, πράγμα που θα ήταν απλουστευτικό και λάθος. Μερικές όμως φορές η χρήση τους ξεπερνάει τα όρια. Αν τα χρησιμοποιήσουμε με κάποια οικονομία, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να έχουν πολλά θετικά: εργασία σε 3 διαστάσεις, ανάπτυξη ικανοτήτων και στοιχείων λεπτής κινητικότητας, καθώς και στοιχείων αυτοσυγκέντρωσης. Ο ενθουσιασμός για τις εικόνες βίας, είναι φυσιολογικό πράγμα σε ένα παιδί. Κινητοποιεί, κατά παράξενο τρόπο, το ένστικτο της επιβίωσης. Πρόκειται για ασυνείδητες εκδηλώσεις που εξηγούνται με το ότι το παιδί, παρακολουθώντας αυτό που συμβαίνει στον άλλον, θα αποφύγει να κάνει το ίδιο στον εαυτό του. Όμως, από την στιγμή που καταλαμβάνεται από έναν “κυβερνοεθισμό”, βρίσκεται σε κατάσταση στέρησης, παίζει 11 ώρες  κάθε βράδυ και κοιμάται την άλλη μέρα στο σχολείο, ίσως να έχει ανάγκη κάποιας βοήθειας.

Τελικά, πρέπει να απαγορεύσουμε ή να επιτρέψουμε τα πολεμικά παιχνίδια?
Οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να κάνουν σαφές και να ορίσουν στο παιδί το πλαίσιο και τα όρια, τόσο στον εκπαιδευτικό τομέα όσο και στην χρήση διαφόρων παιχνιδιών. Είναι όμως φυσικό για ένα παιδί να ζητήσει ένα πιστόλι. Με το να απαγορεύουμε απόλυτα στο παιδί τέτοιου είδους παιχνίδια, μπορεί να του προκαλέσουμε μεγαλύτερη σύγχυση από το να το αφήσουμε να παίξει. Η απόλυτη απαγόρευση μπορεί να αφήσει πολύ χειρότερες εικόνες στο παιδί, από το να το αφήσουμε να παίξει όπως όλος ο κόσμος. Οι γονείς δεν πρέπει να ανησυχούν από την παραμικρή κίνηση η φράση που λέει το παιδί. Κινδυνεύουν να γίνουν κακοί γονείς όταν προσπαθούν να γίνουν οι ψυχολόγοι του ίδιου τους του παιδιού. Μέσω του πολεμικού παιχνιδιού, το παιδί εκφράζει κάποια επιθετικότητα που μετατρέπεται σε θετικό στοιχείο. Είναι αυτό που ονομάζουμε ψυχοκάθαρση, εκτόνωση δηλαδή της βίας και της επιθετικότητας με άλλη μορφή, αντί να εκδηλωθεί στο διάλειμμα στην αυλή του σχολείου ή ενάντια στους γονείς.